Geschiedenis rouw rond kindersterfte

Afscheid nemen is verdrietig, pijnlijk, verwarrend en ....... zo zijn er nog veel meer emoties te beschrijven.
Wanneer het afscheid een baby betreft, al dan niet volgroeid, komt daar ongeloof, de ontgoocheling, boosheid, en een enorme fysieke leegheid bij kijken. Dit weet ik helaas uit eigen ervaring.

Tegenwoordig is er ruimte en tijd voor het verdriet van de ouders. Er is begeleiding na het verlies van een baby. Hoe anders was dit in de naoorlogse jaren.
Anneke Avis heeft hierover een aangrijpend boek geschreven “En zwijgen was het antwoord”.

Hierin komen vaders en moeders aan het woord die tussen 1945 en 1970 te maken hadden met het verlies van hun baby. Ook gynaecologen en vroedvrouwen beschrijven hun beleving rond het overlijden van baby’s. De titel dekt heel goed de lading.
Een baby die de bevalling niet overleefde werd gelijk weggehaald, vaak zonder dat de vrouw het gezien had. Men was er toen van overtuigd dat het beter was om te doen alsof er niets gebeurd was. Doodgeboren kinderen werden niet aangegeven. In die tijd kreeg een kraamvrouw 10 dagen bedrust, dus bij de begrafenis zijn was niet mogelijk. De baby werd vaak stilletjes in de avond of nacht begraven. De meeste vrouwen wisten niet waar hun baby begraven werd. Wanneer de kraamvrouw thuiskwam was de hele kinderkamer opgeruimd.
Tot in de 90-er jaren bleven onvoldragen baby's, geboren voor 24 weken zwangerschap, zoals in mijn geval, achter in het ziekenhuis, waar ze als “specifiek” ziekenhuis afval in de ziekenhuis-oven gecremeerd werden.

Pas halverwege de jaren 90 kregen ouders de keus om hun te vroeggeboren baby mee naar huis te nemen, om vervolgens zelf een plekje te geven. Het is vanaf 1995 ook mogelijk na een zwangerschap tussen 16 en 24 weken aangifte te doen bij de burgerlijke stand. Dit kan heel belangrijk zijn voor de erkenning en daarmee de verwerking van het verlies.
In deze moderne tijd is de hele ontwikkeling rond begeleiding na overlijden van baby’s vanaf halverwege de vorige eeuw misschien moeilijk voor te stellen.
Uit de verhalen van de moeders en vaders, uit het boek, wordt duidelijk hoe deze ingrijpende gebeurtenis hun leven heeft bepaald. Het boek beschrijft ook de ontwikkeling van de psychosociale zorg binnen de verloskunde en de neonatologie.

Gelukkig is het verlies van een baby in deze tijd bespreekbaar. Het verdriet zal er niet minder om zijn maar een goede verwerking geeft ruimte voor het leven. Door het lezen van dit boek heb ik me weer eens beseft dat mijn ervaringen en verdriet niet uniek waren en kan ik de reacties en houding van mijn artsen, maar ook die van familie en vrienden, beter plaatsen.

Wilt u naar aanleiding van dit blog uw ervaring delen, u bent van harte uitgenodigd om hieronder een reactie achter te laten.